Ghi nhanh về chương trình « Ra mắt sách của Kiệt Tấn, Nam Dao và & CD nhạc Nguyễn Linh Quang »

CỔ NGƯ

Được thành lập từ 1984, thư viện Diên Hồng liên tục hoạt động suốt hơn hai mươi năm qua tại Paris. Bên cạnh việc cho mượn sách báo, từ năm 1991, thư viện Diên Hồng muốn bắc một nhịp cầu cảm thông giữa người sáng tác và người thưởng ngoạn bằng cách tổ chức giới thiệu ca khúc mới, triển lãm tranh, ảnh, tượng của các bạn trẻ, cũng như tác phẩm của những nhà văn, nhà, thơ, nhạc sĩ đã thành danh. Thí dụ, bên cạnh việc giới thiệu các tác phẩm đầu tay của Nguyễn Đại Bằng (Đi tìm Kinh Dịch nguyên thủy), Y Chi (Chân trần), sáng tác nhạc của những người trẻ như Nguyễn Phương, Ngô Ngọc Tuệ, Bảo Trâm, Trang Thanh Trúc, Mộng Trang, Linh Chi, Linh Diệu, Ngô Càn Chiếu, Lê Hoài Anh, Diên Thụy, Trần Lê Khang, Nguyễn Linh Quang, thư viện Diên Hồng cũng đã giới thiệu đến khán giả Paris CD nhạc của ca sĩ Nguyễn Thành Vân, các tác phẩm của các nhạc sĩ Hoàng Nguyên, Phạm Duy, Trịnh Hưng, giáo sư Bạch Thái Hà, nhà thơ Du Tử Lê, nhà phê bình văn học nghệ thuật Thụy Khuê, nhà văn Miêng, dịch giả Phan Huy Đường, vở kịch Nước Non Ngàn Dặm do Mạch Nha dàn dựng, dựa theo truyện ngắn cùng tên của nhà văn Hồ Minh Dũng…

Ngày thứ bảy 19/05/2007 vừa qua, như một tiếp nối, thư viện Diên Hồng đã giới thiệu đến trên dưới một trăm năm mươi khán giả bộ tiểu thuyết lịch sử Bể dâu của nhà văn Nam Dao, Tuyển tập Kiệt Tấn của nhà văn Kiệt Tấn (cả hai đều do NXB Văn Mới in ấn), và đĩa CD Mộng của Cổ Ngư-Nguyễn Linh Quang.

Nhà văn Mai Ninh mở đầu chương trình bằng lời giới thiệu trân trọng và súc tích về các tác phẩm của Nam Dao, đặc biệt quan tâm đến hai bộ tiểu thuyết lịch sử gây nhiều chú ý : Gió lửaĐất trời. Bể Dâu, bộ thứ ba, chính là phần cuối của trilogie.

Phát biểu về tiểu thuyết lịch sử, Nam Dao nói :

Trong tiểu thuyết lịch sử, quá khứ là lịch sử nhìn bởi nhà văn, nhà văn như chủ thể. Đó là thứ quá khứ tái chiếm hữu và tái tạo từ vị thế của chủ thể. Tiếp cận quá khứ từ hiện tại dĩ nhiên đèo bồng những vấn nạn đương thời. Đèo bồng đó đến khi thì từ ý thức, khi từ vô thức, nhưng ít hay nhiều đều nhằm truy nguyên nguồn căn của những vấn nạn đang tồn tại. Tại sao? Có lẽ vì hiện tại nào cũng là tổng hợp những thành tựu và thất bại trong quá khứ nên dưới mặt nổi của đời sống hôm nay có rất nhiều dấu vết những người trăm năm cũ tưởng như đã không còn. Những dấu vết đó hiển nhiên là sinh lý qua truyền giống, là tâm lý qua văn hóa. Rồi trí tuệ. Và cả tâm linh. Nói gộp cho gọn, đối tượng của tiểu thuyết lịch sử chủ yếu là văn hóa, không phải là sự cố và những con người có tên trong lịch sử.

Phần nói trên, là mặt tiếp cận quá khứ từ hiện tại. Mặt ngược lại, tiểu thuyết lịch sử mang khả năng phê phán hiện tại qua cách đảo ngược và xoay ngang những sự cố cũng như tính chất những con người trong quá khứ. Tưởng tượng, Nguyễn Huệ không chết sớm, Minh Mệnh không tàn sát giáo dân, Tự Đức nghe và làm theo điều trần của Nguyễn Trường Tộ, vv… thì hôm nay thế nào ? Với cách nhìn như vậy, hiện tại mang cái khả năng « khác được ». Tiểu thuyết lịch sử, trên quan điểm này, không trốn chạy. Lẩn vào quá khứ để chiếm hữu và tái tạo lịch sử, tiểu thuyết là sự dấn thân của nhà văn nhằm phục sinh một hiện tại cần tháo gỡ hầu thoát khỏi những bế tắc. Vì thế, tiểu thuyết lịch sử thật ra là một tập hợp những dự phóng về một tương lai có thể có được. Chính sự khả hữu này làm đổ mồ hôi và cả nước mắt trong công việc viết văn.

Rời không khí văn chương đậm chất Hà thành của Nam Dao và Mai Ninh, khán giả hứng thú theo dõi phần hỏi đáp đầy màu sắc Nam bộ của hai nhà văn Đặng Mai Lan và Kiệt Tấn. Duyên dáng với những câu hỏi gợi mở, Đặng Mai Lan đã giúp khán giả hiểu rõ hơn về thân thế, về văn phong, cách dựng truyện cũng như hướng viết trong tương lai của Kiệt Tấn. Tác giả của những truyện ngắn nổi tiếng : Nụ cười tre trúc, Năm nay đào lại nở, Em vịt vàng nhỏ của tôi ơi, Vườn chanh miệt biển, Bến đò trao thơ, Yêu em xứ tuyết, Em điên xõa tóc, với lối nói chuyện dí dỏm, đã tạo nhiều tiếng cười hưởng ứng từ phía người nghe. Trong phần nói chuyện của mình, ông bày tỏ lòng trân trọng sự hiện diện của luật sư Trần Thanh Hiệp, một trong những người còn sót lại của nhóm Sáng Tạo, là nhà xuất bản đã in tập thơ đầu tay «Điệp khúc tình yêu và trái phá» của Kiệt Tấn năm 1966.

Để minh họa, nhà văn Mai Ninh cùng ban kịch thư viện Diên Hồng diễn đọc trích đoạn Bể dâu của Nam Dao và Người em xóm Học của Kiệt Tấn.

Sau phần giải lao, ký sách, trò chuyện giữa người viết và người đọc, nhà văn Mạch Nha đưa dẫn người nghe vào thế giới âm nhạc của Cổ Ngư-Nguyễn Linh Quang bằng những giai thoại, những trao đổi trực tiếp/gián tiếp với người hát, hoặc với tác giả các bài thơ được phổ nhạc (Du Tử Lê, Dương Kiền…).

Các tiếng hát Tố Lan, Mộng Hương, Mộng Trang, Thái Hà, Hồng Anh, Bạch Thảo, Kim Tuấn, Xuân Thành, Đăng Siêu cùng phần hòa âm của Duy Cường, Hải Sơn, Lê Hoài Anh, Quang Đạt, Quang Ngọc, Trần Hoài Phương, Trần Lê Khang đã lần lượt trình bày mười một ca khúc Nguyễn Linh Quang, từ bài hát đầu tay Em Trưng Vương sáng tác năm 1980 tại Sàigòn đến À la baie des Anges (Nơi bãi Thiên Thần), viết tại Paris năm 2006, theo ý thơ và truyện ngắn Kiệt Tấn.

Chương trình kết thúc bằng ca khúc Bằng Hữu, được người sáng tác, cùng tất cả bạn bè và khán giả sôi nổi hát chung với nhau.